Οδηγός Διαφοροποιημένης Εκπαίδευσης για Κωφούς και Βαρήκοους μαθητές

Η ικανότητα των κωφών να βλέπουν αποτελεί το κύριο κοινό χαρακτηριστικό που μοιράζονται τα μέλη αυτής της ομάδας του πληθυσμού. Το κωφό και βαρήκοο παιδί αντιλαμβάνεται τον κόσμο μέσω της όρασης του. Οι κωφοί μαθητές λειτουργούν οπτικά σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας τους και σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους. Μέσω της όρασης προσλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος των πληροφοριών που παίρνουν από το περιβάλλον και δομούν τη σκέψη και τη γλώσσα τους χωρίς να βιώνουν αυτή την ιδιαιτερότητα τους ως προβληματική (Κουρμπέτης & Χατζοπούλου, 2010).
 Ωστόσο θα ήταν λάθος να προσεγγίσουμε το σύνολο των κωφών και βαρήκοων μαθητών ως μια ομοιογενή ομάδα. Τα κωφά και βαρήκοα παιδιά διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους σε πολλούς και διάφορους τομείς.

 Οι διαφορές τους οφείλονται σε ένα φάσμα παραγόντων και αφορούν:

1.  τα ακουολογικά χαρακτηριστικά τους,
2. την ηλικία εμφάνισης της απώλειας της ακοής,
3. τη δομή της οικογένειας των κωφών παιδιών,
4. τη γλωσσική τους ικανότητα.

Ο προσδιορισμός των κωφών μαθητών, με βάση το κριτήριο της πρόσληψης και κατανόησης της προφορικής γλώσσας, ορίζει ότι κωφός είναι ο μαθητής ο οποίος εξαιτίας της απώλειας της ακοής του παρεμποδίζεται στην κατανόηση της ομιλίας μέσω του ακουστικού καναλιού, ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιεί τεχνικά βοηθήματα, ακουστικά βαρηκοΐας, κοχλιακά εμφυτεύματα ή όχι. Κατ’ αναλογία, βαρήκοος είναι ο μαθητής, ο οποίος, εξαιτίας της απώλειας της ακοής του δυσκολεύεται, αλλά δεν παρεμποδίζεται στην κατανόηση της ομιλίας μέσω του ακουστικού καναλιού ανεξάρτητα από τη χρήση τεχνικών βοηθημάτων (Κουρμπέτης & Χατζοπούλου, 2010, Moores, 1996). Θα μπορούσε να πει κανείς ότι οι κωφοί μαθητές έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες και στη γλώσσα μόνο μέσω της όρασης, ενώ οι βαρήκοοι έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες και μέσω της ακοής τους λειτουργώντας περισσότερο ή λιγότερο άλλοτε ως κωφά και άλλοτε ως ακούοντα άτομα μολονότι μπορεί να δυσκολεύονται.

• Ο οδηγός είναι διαθέσιμος εδώ!

Οδηγός Δικαιωμάτων και Παροχών για ευάλωτες ομάδες

Συνήγορος του Πολίτη 

Σύνταξη Οδηγού
- Μάριος Πρωτοπαπάς
- Άρτεμις Καλαβάνου

Η οικονομική κρίση και η παρατεταμένη λιτότητα των τελευταίων ετών έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα σε ένα μεγάλο αριθμό πολιτών και ιδιαίτερα στους πολίτες που ανήκουν στις ευάλωτες (ή ευπαθείς) ομάδες πληθυσμού.
Η απουσία ολοκληρωμένου πλαισίου προστασίας των ομάδων αυτών επιτείνει ένα πάγιο έλλειμμα πληροφόρησης ενώ καθιστά τα προβλήματα εντονότερα, αφού οι πολίτες που δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους, δεν μπορούν να τα ασκήσουν.
Ο Οδηγός καταγράφει τη σχετική πληροφορία µε βάση την εμπειρία του Συνηγόρου του Πολίτη από τη διερεύνηση αναφορών των πολιτών. Αν και λήφθηκε μέριμνα να είναι πλήρης, δεν ισχυρίζεται ότι είναι εξαντλητικός. Θα ενημερώνεται όμως τακτικά µε νέες πληροφορίες και είναι διαθέσιμος στον ιστοχώρο: www.synigoros-solidarity.gr

• Ο οδηγός είναι διαθέσιμος εδώ!

Το λουλούδι της ισότητας

Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας 

Tο βιβλίο αυτό αποτελεί μέρος της προσπάθειας, που κάνει η Πολιτεία τα τελευταία χρόνια, να εντάξει στον σχολικό προγραμματισμό τα θέματα ισότητας και φύλου. Μια προσπάθεια πολύ σημαντική για τον επανακαθορισμό των έμφυλων αναπαραστάσεων και την εξάλειψη των σεξιστικών στερεοτύπων και των πατριαρχικών κοινωνικών προτύπων που διαπερνούν κάθε πτυχή της δημόσιας ζωής.

Το βιβλίο είναι διαθέσιμο εδώ!

Οδηγός διαφοροποίησης της διδασκαλίας για μαθητές με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος

Ο όρος «Διαταραχή του Αυτιστικού Φάσματος» (ΔΑΦ) χρησιμοποιείται προκειμένου να περιγράψει ένα ευρύ φάσμα νευρο-αναπτυξιακών διαταραχών με κοινά χαρακτηριστικά, όπως τα ελλείμματα σε κοινωνικές-επικοινωνιακές δεξιότητες, τα περιορισμένα ενδιαφέροντα, καθώς και τα επαναληπτικά πρότυπα συμπεριφοράς.
Ο συγκεκριμένος όρος (ΔΑΦ) έρχεται να αντικαταστήσει τον μέχρι πρόσφατα ευρέως χρησιμοποιούμενο όρο των «Διάχυτων Αναπτυξιακών Διαταραχών (ΔΑΔ)», ο οποίος περιέγραφε μια σειρά από συγγενείς διαταραχές όπως η Αυτιστική Διαταραχή, η Διαταραχή Rett, η Παιδική Αποδιοργανωτική Διαταραχή, η Διαταραχή Asperger, και η Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή μη Προσδιοριζόμενη Αλλιώς (Άτυπος Αυτισμός) (American Psychiatric Association, 1996).
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Center of Disease Control (2012), η συχνότητα των Διάχυτων Αναπτυξιακών Διαταραχών (ΔΑΔ) στις ΗΠΑ ανέρχεται σε 1 περίπτωση ανά 88 άτομα, ενώ ανάλογα είναι τα δεδομένα που προκύπτουν και από επιδημιολογικές έρευνες στην Αγγλία (π.χ. Baird et al., 2006).
 Η χρησιμοποίηση των νέων διαγνωστικών κριτηρίων (DSM-V) αναμένεται να οδηγήσει σε μικρή μόνο μείωση του επιπολασμού της Διαταραχής του Αυτιστικού Φάσματος (Huerta et al., 2012).
Ο αυτισμός εκδηλώνεται συχνότερα στα αγόρια από ό,τι στα κορίτσια σε αναλογία περίπου 4-1 και είναι ανεξάρτητος του κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου, της φυλής και της εθνικότητας των παιδιών (π.χ. YearginAllsopp & Rice, 2003).
Το 20-25% των παιδιών με αυτισμό εμφανίζει παλινδρόμηση δεξιοτήτων περίπου στα 2 έτη (Meilleur & Fombonne, 2009), ενώ ανάλογο είναι το ποσοστό των παιδιών με αυτισμό που παρουσιάζει επιληψία (Canitano, 2007).
Περίπου το 80% των παιδιών με αυτιστική διαταραχή εμφανίζει παράλληλα και κάποια άλλη αναπτυξιακή διαταραχή (π.χ. γνωστική, γλωσσική, μαθησιακή, κινητική), ενώ πολύ πιο σπάνια παρατηρείται συνοσηρότητα με χρωμοσωμικές και γενετικές ανωμαλίες, νευρολογικές διαταραχές και ψυχιατρικές παθήσεις (Levy et al., 2010).

 Ο οδηγός είναι διαθέσιμος εδώ!

Πλήρης Ενημερωτικός Οδηγός για τη ΔΕΠΥ από το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας ΗΠΑ

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ] είναι µία από τις πιο κοινές διαταραχές της παιδικής ηλικίας και μπορεί να διαρκέσει μέχρι την εφηβεία ή και την ενήλικη ζωή. Τα βασικά συμπτώματα περιλαμβάνουν δυσκολία στη συγκέντρωση και στην προσοχή, δυσκολία στον έλεγχο της συμπεριφοράς και υπερκινητικότητα (υπερδραστηριότητα).
Παρόλο που οι θεραπευτικές παρεμβάσεις μπορεί να περιορίσουν πολλά συμπτώματα, δεν υπάρχει ἱαση. Με την κατάλληλη αντιμετώπιση, οι περισσότεροι άνθρωποι µε ΔΕΠΥ μπορούν να επιτύχουν στο σχολείο και να είναι παραγωγικοί στην κοινωνία. Οι ερευνητές αναπτύσσουν όλο και πιο αποτελεσματικές θεραπείες και παρεμβάσεις και χρησιμοποιώντας νέα διαγνωστικά εργαλεία, όπως οι τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου, συμβάλλουν τόσο στην καλύτερη κατανόηση της ΔΕΠΥ όσο και στην αποτελεσματικότερη πρόληψη.

 Μεταφράστηκε στην Ελλάδα από την Ελληνική Εταιρεία για τις Νευροεπιστήμες, το Ίδρυμα Ευγενίδου, την Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων και την Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης ΔΕΠΥ.

• Ο οδηγός είναι διαθέσιμος εδώ!

Οδηγός εξατομικευμένου εκπαιδευτικού προγράμματος για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες

Αναστασία Κατσούγκρη, Εκπαιδευτικός

Μια μεγάλη μερίδα του μαθητικού πληθυσμού, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, μένει αβοήθητη και ταλανίζεται σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα φτιαγμένο για τους πολλούς όχι όμως για τους διαφορετικούς.
Με αυτό το σκεπτικό και με οδηγό τη Διεθνή Σύμβαση του ΟΗΕ δημιουργήθηκε ένας οδηγός εξατομικευμένου προγράμματος για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, τόσο για τους εκπαιδευτικούς των ΕΔΕΑΥ όσο και για αυτούς των τυπικών γενικών σχολείων, με απώτερο στόχο να υποστηριχτούν μαθητές που δυσκολεύονται στην μαθησιακή εκπαιδευτικό σύστημα που δεν αποδέχεται τη διαφορετικότητα, σε ένα ίσο εκπαιδευτικό σύστημα για άνισους μαθητές.
Στο τέλος του Οδηγού υπάρχει Παράρτημα με ασκήσεις στοχευόμενες στο να βοηθήσουν τα παιδιά τόσο στην βελτίωση της αναγνωστικής τους ικανότητα όσο και στο να δομήσουν σωστά το γραπτό τους λόγο.

Ο οδηγός είναι διαθέσιμος εδώ!

Τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες

Κύρωση της Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ. Φύλλου 88, 11 Απριλίου 2012, NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4074

Οδηγός εξατομικευμένου εκπαιδευτικού προγράμματος για μαθητές με αυτισμό

Αναστασία Κατσούγκρη, Εκπαιδευτικός

Ο Οδηγός προσπαθεί να ρίξει λίγο φως στο κόσμο των παιδιών με Αυτισμό. Μέσα από την διεθνή βιβλιογραφία και τα αποτελέσματα των ερευνών κυρίως στην Ευρώπη και την Αμερική, προτείνονται προγράμματα παρέμβασης που έχουν δουλευτεί τόσο σε τάξεις των Ειδικών Σχολείων όσο και σε τάξεις των τυπικών σχολείων που φοιτούσαν παιδιά με Αυτισμό, υψηλής αλλά και χαμηλής λειτουργικότητας σε παιδιά με ή χωρίς παράλληλη στήριξη.

Ο οδηγός είναι διαθέσιμος εδώ!

Παιδαγωγικά παιχνίδια

Συγγραφείς/Δημιουργοί: Καμπέρη Τζουριάδου, Ελένη, Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής - Σταυρούλα Πανταζή, Νηπιαγωγός

• Τεύχος Α: Παιχνίδια γνωριμίας, εμπιστοσύνης, συνεργασίας 

Τα παιχνίδια που περιλαμβάνονται στο τεύχος αυτό μπορεί να βοηθήσουν τα παιδιά να γνωριστούν μεταξύ τους με αστείους τρόπους μέσα σε μια χαλαρή και υποστηρικτική ατμόσφαιρα. Καθώς γελούν και διασκεδάζουν ενισχύεται η προσωπική ανάπτυξη, αποκτούν σωματογνωσία και αυτοεκτίμηση. Ταυτόχρονα καλλιεργείται η γνωριμία του άλλου, η έκφραση και το μοίρασμα των συναισθημάτων, η αλτρουιστική συμπεριφορά, η συνεργασία. Παρότι κύριος στόχος είναι η αλληλεπίδραση και η ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας που θα τους επιτρέπουν να αισθάνονται θετικά και να συνεργάζονται, μπορεί να χρησιμοποιούνται και σε σχέση με άλλους στόχους του αναλυτικού προγράμματος, όπως: ανάπτυξη εννοιών χώρου, οπτικοκινητικής διάκρισης και συντονισμού, ανάπτυξης λεπτής και αδρής κινητικότητας, λόγου, κ.λ.π.

•  Τεύχος Β: Παιχνίδια-δραστηριότητες συνεργασίας, επίλυσης συγκρούσεων 

Στο τεύχος αυτό περιλαμβάνονται: 1. εικαστικές δραστηριότητες που ενισχύουν τη συνεργασία και την αλληλεπίδραση και 2. θεατρικές δραστηριότητες που συμβάλουν στην απόκτηση δεξιοτήτων για δημιουργική επίλυση των συγκρούσεων. Μέσω της συλλογικής δουλειάς σε μια δημιουργική και φιλική ατμόσφαιρα, τέτοιες δραστηριότητες αποκτούν νόημα για τα παιδιά που εμπλέκονται αβίαστα και ευχάριστα ενώ ταυτόχρονα, προωθείται η ολόπλευρη ανάπτυξή τους.

"Το Δελφίνι" - Ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό για μαθητές με αυτισμό

Οι μαθητές με αυτισμό ή Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) παρουσιάζουν ιδιαίτερα μαθησιακά χαρακτηριστικά και δυσκολίες στον τομέα του λόγου και της επικοινωνίας. Οι δυσκολίες αυτές αφορούν τον προφορικό όσο και το γραπτό λόγο. Είναι πολύ δύσκολο να ενσωματώσουν στη γλώσσα το συναισθηματικό περιεχόμενο που κρύβεται μέσα στα νοήματα και να καταλάβουν τον κοινωνικό κόσμο και να κατανοήσουν ένα αφηγηματικό κείμενο. Με σκοπό την αντιμετώπιση των δυσκολιών αυτών και την προσαρμογή της διδακτικής πράξης στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μαθητών με ΔΑΦ, υλοποιήθηκε το παρόν υλικό:

• Το Δελφίνι (CD-ROM) 
• Το Δελφίνι (Βιβλίο Μαθητή) 
• Το Δελφίνι (Εγχειρίδιο Εκπαιδευτικού) 
• Το Δελφίνι (Εγχειρίδιο Χρήσης)

- Οδηγίες είναι διαθέσιμες εδώ.